تأثیر ژنتیک در بیماریهای ارتوپدی
در حال حاضر، در ایران مفهوم “بیماری ارتوپدی” وجود ندارد. اگرچه برخی بیماریهای عفونی مانند التهاب مفاصل و استخوان وجود دارند، اما به طور عمومی به عنوان بیماریهای ارتوپدی شناخته نمیشوند. مشکلات ارتوپدی که در ایران وجود دارند، بیشتر به علت عواملی هستند که انسان در طول زندگیاش تجربه میکند. این مشکلات اغلب ناشی از نادرستیهای در سبک زندگی، کمفعالیتی، اضافه وزن و… هستند. بیشترین مشکلی که افراد به طور غیرتصادفی با آن مواجه میشوند، آرتروز است، به ویژه آرتروز زانو. عامل اصلی بروز آرتروز زانو تحمل وزن بدن است. صدمات زیادی به زانو وارد میشود که منجر به آرتروز میشود. افزایش وزن، کمبود تمرین و فعالیت، و نشستن طولانی در زمینهای سخت، باعث تسریع در بروز آرتروز میشود. در حال حاضر، نقش ژنتیک در بیماریهای ارتوپدی بسیار کمتر است. برخی از بیماریها نظیر آرتروز هیپ و بیماریهای فامیلی مانند دررفتگی لگن و پاچنبری به نسبت بیشتر به عوامل خانوادگی وابسته هستند. علاوه بر این، ابتلا به این بیماریها نسبت به آرتروز و حوادث نادر است.
شایعترین مشکل ارتوپدی در زنان
درد مفاصل زانو به عنوان شایعترین درد مفاصل در میان افراد مختلف تلقی میشود. شیوه نشستن، بلند شدن، و همچنین پیری از عوامل مؤثر در این مشکل هستند. آرتروز (آسیب مفصلی) و دفرمیتهایی نظیر زانوی پرانتزی، ضربدری، و کشکک زانو (به ویژه در جوانان، به ویژه خانمها) به عنوان شایعترین مشکلات زانو در حوزه ارتوپدی شناخته میشوند. آرتروز به عنوان شایعترین بیماری ارتوپدی مطرح است. این بیماری معمولاً پس از سن ۵۵ در خانمها و پس از سن ۶۵ در آقایان شروع میشود. در حال حاضر، تأثیر عوامل جغرافیایی در آرتروز کمتر مشاهده میشود، اما بیشتر بر اساس عواملی از جمله سن و جنس، شغل (برای افرادی که کارهای سنگین انجام میدهند)، ژنتیک، تاریخچه خانوادگی، تغذیه، کمفعالیتی، افزایش وزن و چاقی، دفرمیتهها در اندامهای تحتانی و فوقانی بدن متوجه میشود. تعویض مفصل یکی از راههای درمانی این بیماری است. در مراحل ابتدایی، درمانهای دارویی، فیزیوتراپی، آبدرمانی، شنا، و تزریقات داخل مفصلی ممکن است تأثیرگذار باشند. اما در مراحل پیشرفته، تعویض مفصل تنها راه درمانی خواهد بود. افرادی که آرتروز زانو و لگن پیشرفته دارند، باید از دو زانو و چهارزانو خودداری کنند و همچنین نباید از پلهها زیاد بالا و پایین رفته یا در شیبهای زیاد پیادهروی کنند.
مشکلات ارتوپدی زنان جوان
بیماریهای روماتیسمی و روماتوئید آرتریت (روماتیسم مفصلی) نیز به عنوان مشکلاتی شناخته میشوند که بیشتر در زنان دیده میشوند. این نوع آسیب مفصلی به طور عمومی در سنین جوانی اتفاق میافتد. نشانه اولیه آن درد در دستها، مچدست و گاهی پاهاست، و گاهی مفصل بزرگ را نیز درگیر میکند. این مفصل به طور مداوم آسیب میبیند و تشخیص آن معمولاً توسط تستهای بالینی و تصاویر رادیولوژیکی قابل تشخیص است. به طور عمومی، ساییدگی کشکک زانو (کندرومالاسی) با درد مزمن در جلوی زانو شناخته میشود که این درد معمولاً با نشستن طولانی، راهرویی در شیب، یا پلکانرفتن بدتر میشود. این مشکل بیشتر در زنان بین سنین ۱۵ تا ۳۵ سال دیده میشود و علائم آن اغلب نامعلوم است. در برخی موارد، نرمشدگی یا فیبریلاسیون غضروف مفصلی کشکک وجود دارد. درمان مشکلات پشت کشککی زانو به وسیله محدود کردن فعالیتهایی که علائم را تشدید میکنند، فیزیوتراپی، و در برخی موارد، جراحی انجام میشود.
پاکمانی (ژنوواروم) یا پا پرانتزی نیز یک مشکل دیگر است که به عنوان یک رشد غیرطبیعی در اوایل کودکی ظاهر میشود و معمولاً به تنهایی بهبود مییابد. این مشکل در نادر موارد ناشی از اختلال در رشد استخوانهای نازک و همچنین قسمت بالایی تنه استخوان درشتنی رخ میدهد. در برخی موارد، جراحی ممکن است برای درمان این مشکل لازم باشد.