روماتیسم که به آن درد روماتیسمی نیز گفته می شود، یک اصطلاح جمعی برای ناراحتی تجربه شده در سیستم اسکلتی عضلانی را شامل می شود. در حالی که این اصطلاح عمدتاً توسط افراد به کار می رود، متخصصان پزشکی به جای استفاده از این برچسب عمومی، تلاش می کنند تا بیماری زمینه ای خاص مسئول درد را شناسایی کنند.
علل مختلف ناراحتی در اندام های حرکتی بدن انسان در مجموع به عنوان روماتیسم شناخته می شود. به طور معمول، این دردها در مفاصل ظاهر می‌شوند و شرایطی مانند آرتروز یا آرتروز را در بر می‌گیرند، اما می‌توانند به استخوان‌هایی که از مفصل یا ماهیچه‌ها دور هستند نیز گسترش یابد. علاوه بر این، درد اندام ممکن است از بافت‌های دیگر، از جمله رباط‌ها، تاندون‌ها یا بورس‌ها ایجاد شود.
اگرچه می توان از کلمه روماتیسم برای توصیف هر درد در اندام ها و مفاصل استفاده کرد، اما امروزه استفاده از آن بیشتر به گروهی از بیماری ها به نام بیماری های خودایمنی محدود شده است. معروف ترین این بیماری ها:
شرایط فوق، یعنی آرتریت روماتوئید، تب روماتیسمی، اسپوندیلیت آنکیلوزان، لوپوس، درماتومیوزیت، اسکلرودرمی، پلی میوزیت، سندرم شوگرن و بیماری بهجت، با یک پاسخ خودایمنی مشخص می‌شوند که در آن سیستم ایمنی به طور ناخواسته بافت‌های بدن را هدف قرار می‌دهد. در میان این بیماری ها، آرتریت روماتوئید، که به عنوان روماتیسم مفصلی نیز شناخته می شود، شایع ترین است. شایان ذکر است که اصطلاح “روماتیسم” اغلب به صورت محاوره ای برای اشاره به روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید استفاده می شود.
روماتولوژیست که به عنوان روماتولوژیست نیز شناخته می شود، یک متخصص پزشکی است که در زمینه بیماری های روماتیسمی تخصص دارد. به طور معمول، روماتولوژی به عنوان یک فوق تخصص در رشته گسترده تر پزشکی داخلی در نظر گرفته می شود.
در ایران افراد پس از اتمام دوره پزشکی این امکان را دارند که در رشته پزشکی داخلی به تخصص بپردازند و از این طریق عنوان متخصص داخلی را به خود اختصاص دهند. علاوه بر این، متخصصان داخلی این گزینه را دارند که 1 تا 2 سال را به مطالعه بیماری های روماتیسمی اختصاص دهند که در نهایت منجر به کسب مدرک تخصصی در روماتولوژی می شود.
روماتولوژیست ها، یا پزشکان متخصص در روماتولوژی، به طور معمول دردهای مؤثر بر سیستم اسکلتی عضلانی را تشخیص داده و مدیریت می کنند. در حالی که درد اندام ممکن است از منابع مختلف ناشی شود، تخصص روماتولوژیست آنها را قادر می‌سازد تا شرایط زمینه‌ای که باعث درد می‌شود را ارزیابی و تعیین کنند. با این وجود، توجه به این نکته حائز اهمیت است که درمان همه این بیماری ها خارج از حیطه مسئولیت حرفه ای روماتولوژیست است.
در مواردی که مداخله جراحی ضروری است، ضروری است که یک متخصص ارتوپد یا جراح مغز و اعصاب این عمل را انجام دهد. به طور مشابه، اگر درد اندام یا مفصل به یک تومور نسبت داده شود، تلاش های مشترک بین یک متخصص سرطان یا رادیوتراپیست برای انجام درمان مناسب ضروری است.
متخصص روماتیسم عمدتاً مداخلات دارویی را در رویکرد درمانی خود انجام می دهد، اگرچه ممکن است برای حمایت بیشتر با فیزیوتراپیست ها همکاری کند. متخصصان روماتولوژی در درجه اول بر مدیریت شرایط مختلف از جمله اختلالات خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید و اسپوندیلیت آنکیلوزان تمرکز می کنند.
آرتریت و استئوآرتریت شامل شرایط ناتوان کننده ای است که مفاصل را تحت تأثیر قرار می دهد، در حالی که پوکی استخوان به وضعیتی مربوط می شود که با کاهش تراکم استخوان و افزایش شکنندگی مشخص می شود. علاوه بر این، بیماری های مفصلی متابولیک، که نمونه آن نقرس است، دسته ای از بیماری ها هستند که بر سلامت مفاصل تأثیر می گذارند.
